Media britanike i ka kushtuar një vëmendje të veçantë përplasjes së sotme mes dy vëllezërve Xhaka, Taulantit dhe Granitit, pasi historia e tyre është e rrallë Ja si e trajton gazeta prestigjoze këtë ndeshje të pazakontë:
Një mbrëmjen e vitit 1986, Ragip Xhaka ishte në shtëpi me familjen e tij, kuri dëgjoi një trokitje në derë. Xhakajt kanë jetuar në Prishtinë, Kosovë, në një kohë kur tensionet etnike midis serbëve dhe shqiptarëve në Jugosllavinë pas Titos ishin bërë gjithnjë e më helmuese. Ragipi ishte 23 vjeç, një student i inxhinierisë bujqësore, që herë pas here kishte marrë pjesë në demonstratat kundër regjimit komunist. Kjo, në fund të fundit, ishte ajo që kishte çuar te një vizitë e policisë natën vonë. Ragipi kishtë kaluar tri vjet e gjysmë në burg. Ai ndau një qeli me katër burra të tjerë. Kontakti i tij i vetëm me botën e jashtme ishte me gruan e tij Eli, e cila ishte lejuar të vizitonte çdo dy javë dhe një përfaqësues nga ‘’Amnesty International’’. Më pas, në vitin 1990, Ragipi u thirr në një zyrë. "Ju jeni i lirë", iu tha atij. Megjithatë, Ragipi kuptoi shpejt se jashtë i ofrohej më pak liri se sa brenda. Jugosllavia ishte në grahmat e fundit dhe në prag të një lufte civile shkatërruese. Ekonomia ishte e varfër, punët ishin të pakta. Pra, me ndihmën e ‘’Amnesty’’, ai hipi në një autobus me Elin dhe u larguan. Pasi kaluan Kroacinë, Slloveninë dhe Italinë Veriore për dy ditë, ata arritën në Bazel të Zvicrës. Ragipi tregon se kurrë nuk do ta harrojë se si u ndje kur u largua me autobus. "Ne nuk ishin më të frikësuar", thotë ai, "Ne u ndjemë të lirë. Ne po mendonin se ka një të ardhme. "
Në një vend të çuditshëm dhe të huaj, Xhakajt punuan për të bërë një jetë të re për veten e tyre. Ragipi gjeti punë si kopshtar dhe në fillim të vitit 1991 Eli lindi një djalë të quajtur Taulant. Tetëmbëdhjetë muaj më vonë erdhi një tjetër: Graniti. Ragipi dhe Eli ngulitën te fëmijët e tyre edhe një vlerësim të rrënjëve të tyre kosovare-shqiptare dhe një respekt të thellë për vendin që u kishte dhënë atyre strehim. Megjithatë, edhe ata zor se mund të imagjinonin se si gjërat do riktheheshin. Të shtunën pasdite, në Lens, vëllezërit Granit dhe Taulant do të vendosen në anët e kundërta të fushës: Graniit për Zvicrën, Taulanti për Shqipërinë. Është pjesë e një historie më të madhe, është një histori intriguese dhe interesante: për kufijtë dhe identitetindhe çfarë me të vërtetë do të thotë të jesh nga një vend.
"Menjëherë pas shortit, kemi pasur një ndjenjë të pazakontë në lidhje me këtë gjë", rrëfen Graniti. "Të dy ne ishim pak nervozë, por jemi të dy mjaft të relaksuar tani." Anomalia e vërtetë është se ndryshe nga Zherom dhe Kevin-Prince Boateng, gjysmë-vëllezërit që kanë luajtur në anët e kundërta: për Gjermaninë dhe Ganën në dy Kupat e fundit të Botës, Taulanti dhe Graniti janë të ngjashëm në shumë mënyra. Ata u rritën në një familje të lidhur ngushtë dhe u edukuan së bashku me njëri-tjetrin në sistemin arsimor të të rinjve në Bazel. Ata madje duken njësoj. "Ne jemi jo vetëm vëllezër, por miqtë më të mirë", shton Graniti. Kujt i ngjajnë si lojtarë? Ka pak dyshime për përfundimin se Graniti është futbollisti më i kompletuar, që iu kushtoi ’Arsenalit 30 milionë paundë nga Borusia Monchengladbach. Një mesfushor i ashpër, ai u pozicionua shpejt në anën zviceriane në moshën 18 vjeç, duke e bërë debutimin e tij në ‘Uembley’’ kundër Anglisë. Ai shfaqi aftësi drejtuese natyrore, duke marrë vetëm 6 kartonë të kuq në tre sezonet në Gladbah. Rruga e Taulantit në Francë nuk ka qenë kaq e drejtëpërdrejtë. Një mesfushor, i cili shndërrohet në mbrojtës i djathtë, ai ka luajtur për Zvicrën deri në moshën 21 vjeç, por i mori kohë ta ‘’godiste fort’’. Ai shpesh stërvitej fuqishëm, duke u kthyer vonë.
Me asnjë thirrje për grumbullim në horizont, ai vendosi të përfitonte nga një ndryshim në rregullat e përshtatshmërisë së FIFA-s të vitit 2009, rregull që lejonte lojtarët mbi 21 për të ndërruar kombësinë, nëse demostronin lidhje të qarta me vendin e tyre. Në dhjetor 2013, letrat e shtetësisë i mbërritën Taulantit. Ai tani ishte shqiptar. Natyrisht, kjo nuk ishte e thjeshtë. Për fëmijët e diasporës, identiteti është i qartë. Pesë nga lojtarët 23-vjeçarë kanë trashëgimi shqiptare. Dhjetë shqiptarë kanë lindur ose janë rritur në Zvicër. Kjo është një çështje veçanërisht e mprehtë në Zvicër, ku mijëra shqiptarë etnikë u larguan në fillim të viteve 1990 dhe ku rritja e partisë së ekstremit të djathtë Popullore Zvicerane (SVP), ka nxitur një debat gjithnjë e më të nxehtë në lidhje me rolin e "Secondos" – Sëiss, emigrantë të brezit të dytë - në shoqërinë zvicerane. Suksesi i ekipit multietnik të futbollit të vendit është një burim i frustrimit të qetë ,të vazhdueshëm të tyre. Gjatë Kupës së fundit të Botës, kreu i SVP në Zyrih vuri në pikëpyetje besnikërinë e Granitit, pasi ai nuk arriti të këndojnë himnin kombëtar. "A do luajë ky Xhaka për ne apo ai është duke menduar për Shqipërinë?", pyeti ai. E vërteta është: ndoshta të dyja. Brezi i tanishëm i futbollistëve zvicerano-shqiptarë tregon se identiteti kombëtar nuk është një binar i thjeshtë, por një spektër. "Kam përfituar nga të dy kulturat", thotë Ermir Lenjani, një mesfushor shqiptar rritur në Zvicër. "Krenaria e pabesueshme që rrjedh nëpër venat e shqiptarëve dhe drejtimi për sukses i Zvicrës." "Ndjehem si një shqiptar", thotë mbrojtësi i Bazelit nga Shqipëria, Naser Aliji. "Unë mendoj se si një zviceran." Kjo nuk është hera e parë, që Graniti dhe Taulanti kanë qenë kundërshtarë. Ata u përballën me njëri-tjetrin disa sezone më parë, kur Taulanti u huazua nga ‘’Grasshoperi’’. Por ky takim, në skenën më të madhe, është një vend që ata të dy nuk mund ta kishin shmangur. "Të luanim kundër njëri-tjetrit ishte absolutisht gjëja e fundit që mund të dëshironim", thotë Graniti. Ragipi dhe Eli Xhaka do të jenë në Lens këtë pasdite për të parë dy djemtë e tyre në betejë: një në të bardhë, një në të kuqe. Dhe edhe pse kjo mund të duket perverse të vendosësh anëtarë të së njëjtës familje kundër njëri-tjetrit, për Ragipin ka një kërshëri të bukur pas marrëveshjes, dhe siç vuri në dukje ai, kur të dy ekipet siguruan vendin e tyre në EURO. "Një bir për Shqipërinë, një bir për Zvicrën", tha ai. "Reflektimi i përsosur i familjes sonë."
Lexo gjithashtu
